भाषासु मुख्या मधुरा दिव्या गीर्वाण भारती।
तस्यां हि काव्यं मधुरं तस्मादपि सुभाषितम्॥

Monday, February 23, 2015

१३८८. चलन्ति गिरयः कामं युगान्तपवनाहताः |

कृच्छ्रेऽपि न चलत्येव धीराणां निश्चला मतिः ||

अर्थ

[जरी पर्वत वादळामुळे हलत नसले तरी] प्रलय काळातील झंझावातामुळे ते [सुद्धा] डळमळले तर खुशाल घसरू देत पण धैर्यवान; बुद्धिमान लोकांची स्थिर बुद्धी कुठल्याहि संकटात विचलित होत नाही.

Thursday, February 19, 2015

१३८७. प्राप्ता जरा यौवनमप्यतीतं बुधा यतध्वं परमार्थसिद्ध्यै |

आयुर्गतप्रायमिदं यतोऽसौ विश्राम्य विश्राम्य न याति कालः ||

अर्थ

अरे समजदार माणसांनो; तारुण्य तर गेलंच आहे; म्हातारपण येऊन ठेपलंय [आता तरी] अद्ध्यात्माच्या  [तत्त्वज्ञानाच्या] प्राप्ती साठी झटा. आयुष्य संपल्यात जमा आहे कारण की काळ [यम] थांबून थांबून [तुमच मन अशान्त आहे म्हणून तुम्हाला वेळ देऊन] येत नाही. [आपली घटका भरली की तो नेतोच.]

Tuesday, February 17, 2015

१३८६. एकेश्वर्ये स्थितोऽपि प्रणतबहुफलो यः स्वयं कृत्तिवासाः कान्तासंमिश्रदेहोऽप्यविषयमनसां यः पूरस्ताद्यतीनाम् |

अष्टाभिर्यस्य कृत्स्नं जगदपि तनुभिर्बिभ्रतो नाभिमानः सन्मार्गालोकनाय व्यपनयतु स नस्तामसीं वृत्तिमीशः  ||

अर्थ

भक्तांना भरपूर फळ देणारा असा हा महेश सर्व ऐश्वर्य त्याच्यामध्ये एकवटलं असून सुद्धा स्वतः [व्याघ्र] चर्म परिधान करतो. अर्धांगी शरीरातच अन्तर्भूत असूनही; विषयापासून निवृत्त अशा तापसी यतींमध्ये  तो भगवान अग्रगण्य आहे. आपल्या अष्ट प्रकृतींनी सर्व जग धारण करत असूनही ज्याला अभिमान शिवत नाही अशा त्या भगवान शंकराने आम्ही सन्मार्गावर रहावं म्हणून आमच्या तामस वृत्तीचे हरण करावे,

Tuesday, February 3, 2015

१३८५. धर्मं प्रसङ्गादपि नाचरन्ति पापं प्रयत्नेन समाचरन्ति |

आश्चर्यमेतद्धि  मनुष्यलोकेऽमृतं परित्यज्य विषं पिबन्ति ||

अर्थ

या जगात; [लोक] सत्कृत्य जराही करत नाहीत; पापं अगदी कळत असून मुद्दामहून करतात. हे मोठच नवल आहे की माणसं अमृता [प्रमाणे असणाऱ्या] धर्माच सेवन न करता, अमृत टाकून देऊन विष [पापाचरण करतात] पितात.