१३०९. सदयं हृदयं यस्य भाषितं सत्यभूषितम् |

कायः परहिते यस्य कलिः तस्य करोति किम् ||

अर्थ

जो मनानी दयाळू आहे; अगदी खरं बोलतो आणि दुसऱ्याला मदत करण्यास देह झिजवतो, त्याच्यावर कलियुगाचा काय [वाईट परिणाम] होणार?

१३०८. पूरोत्पीडे तडागस्य परीवाहः प्रतिक्रिया |

शोकक्षोभे च हृदयं प्रलापैरेव धार्यते || उत्तररामचरित्र

अर्थ

तलावात पाणी भरून वरती यायला लागलं तर जादा पाण्याचा [पाट काढून निचरा करणं] हाच उपाय आहे. मनात दुःख खदखदत राहील तर शोकाच्या  [रडत जिवलगाना सांगून] विलापानीच हृदय सावरत.

१३०७. गुणवत्तरपात्रेण च्छाद्यन्ते गुणिनां गुणाः |

रात्रौ दीपशिखाकान्तिः न भानावुदिते सति ||

अर्थ

जरी [काही व्यक्ती खूप] गुणी असल्या त्यांच्या पेक्षा अधिक गुणवान लोकांसमोर त्यांचे गुण झाकोळून जातात. जसं दिव्याच्या ज्योतीच तेज रात्री पडत पण सूर्य उगवल्यावर [त्याच्या प्रखर तेजापुढे ते फिकं पडत आणि दिसतच] नाही.

१३०६. गाढं गुणवती विद्या न मुदे विनयं विना |

मूर्खतापि मुदे भुयान्महत्सु विनयान्विता ||

अर्थ

नम्रपणा नसला तर सखोल ज्ञान असून सुद्धा [श्रोत्याला] आनंद होणार नाही. थोर लोक जरी [एखाद्या विषयात] अडाणी असले तरी नम्रपणामुळे [आनंददायी] होतील. [माहित नसलेल्या गोष्टी ते नीट विचारून जाणून घेतील. गर्विष्ठपणा लोकांना तापदायक वाटतो.]

१३०५. रे रे घरट्ट मा रोदीहि ! कं कं न भ्रामयन्त्यमूः |

कटाक्षवीक्षणादेव कराकृष्टस्य का कथा ||

अर्थ

अरे जात्या; [घरघर असा आवाज करत] रडू नकोस बाबा! या [स्त्रिया] कोणाला [गरा गरा] फिरायला [भाग पाडत] नाहीत बरे? अरे [एका] नजरफेकीनेच [त्या पळायला भाग पाडतात; तुला तर] हातानी खेचत असल्यावर गरगर फिरायला लागेल यात काय विशेष? [त्याच दुःख करू नकोस.]

१३०४. यावत्स्वस्थमिदं शरीरमरुजं यावज्जरा दूरतो यावच्चेन्द्रियशक्तिरप्रतिहता यावत्क्षयो नायुषः|

आत्मश्रेयसि तावदेव विदुषा कार्यः प्रयत्नो महान्संदीप्ते सदने तु कूपखननं प्रत्युद्यमःकीदृशः ||
अर्थ

शहाण्या माणसानी जोपर्यंत आपली तब्बेत चांगली आहे; देहाला दुखणं झालेलं नाही; म्हातारपण अजून लांब आहे; सगळ्या अवयवात भरपूर जोम आहे; मरायला टेकलो नाही; तोपर्यंतच पारमार्थिक कल्याण करून घेण्याचा प्रयत्न नेटानी करावा. घर जळायला लागल्यावर विहीर खणायला घेऊन काय उपयोग?

१३०३. अर्थाःहसन्ति उचितदानविहीनलुब्धं भूम्यो हसन्ति मम भूमिरिति ब्रुवाणम् |

जारा हसन्ति तनयानुपलालयन्तं मृत्युर्हसत्यवनिपं रणरङ्गभीरुम् ||

अर्थ

पात्र व्यक्तीला दान न करणाऱ्या कंजूष माणसाला पाहून संपत्ती [त्याची कीव येऊन] उपरोधाने हसते. ही जागा माझी आहे असं म्हणणाऱ्याला पृथ्वी हसते. [ही जमीन सोडून देऊन हा मृत्यूनंतर निघून जाणारच आहे म्हणून] मुलांच कोडकौतुक करणाऱ्या [बापाला] पाहून जार [मनातल्या मनात] हसतात. युद्धात घाबरणाऱ्या राजाला बघून यम हसतो.