१३७७. भवभयमपहन्तुं ज्ञानविज्ञानसारं निगमकृदुपजऱ्हे भृङ्गवद्वेदसारम् |

अमृतमुदधितश्चापाययद् भृत्यवर्गान् पुरुषमृषभमाद्यं कृष्णसंज्ञं नतोऽस्मि |

अर्थ

भगवान शुक म्हणतात - भ्रमराप्रमाणे [भुंगा जसा कमलाला जराही धका न लावता फुलातून मध घेतो तसं वेदाची ओढाताण न करता] वेदाची निर्मिती करणाऱ्या देवाने वेदाचं सारं [भागवतात कृष्ण-उद्धव संवादात ] काढून किंवा  समुद्र मंथनातून अमृत काढून भक्तांना पाजले आहे, अशा त्या श्रेष्ठ कृष्ण नावाच्या परब्रह्माला मी वंदन करतो.

१३७६. नष्टं मृतमतिक्रान्तं नानुशोचन्ति पण्डिताः |

पण्डितानां च मूर्खाणां विशेषोऽयं यतः स्मृतः ||

अर्थ

मेलेले [संबंधित] नाहीशा झालेल्या [वस्तू] आणि गतकाळ याबद्दल ज्ञानी लोक दुःख करीत नाहीत. [आणि सामान्य शोक करत बसतात.] म्हणून ज्ञानी आणि मूर्ख यातला हाच [महत्वाचा] फरक सांगितला आहे.

१३७५. किं कौमुदी: शशिकलाः सकला विचूर्ण्यसंयोज्य चामृतरसेन पुनः प्रयत्नात् |

कामस्य घोरहरहुंकृतिदग्धमूर्तेः संजीवनौषधिरियं विहिता विधात्रा ||

अर्थ

[सुंदर युवतीच वर्णन] भगवान शंकराच्या भयंकर हुंकाराने भस्म झालेल्या कामदेवाला पुन्हा जिवंत करण्या [च अतिदुर्धर काम असल्याने तितकाच उपाय जालीम हवा म्हणून] ब्रह्मदेवाने सर्व लखलखत्या चंद्रकोरींची बारीक पूड करून प्रयत्नपूर्वक त्यावर अमृताचा रस ओतून ओतून या [सुंदरीची] निर्मिती केली आहे .

१३७४. बुभुक्षितैर्व्याकरणं न भुज्यते पिपासितैः काव्यरसो न पीयते |

न च्छन्दसा केनचिदुधृतं कुलं हिरण्यमेवार्जय निष्फला गुणाः ||

अर्थ

[खूप शिक्षण झालं; व्याकरण येत असलं तरी] भुकेजलेला असताना व्याकरण खात नाहीत. [त्यानी भूक भागत नाही.] तहानलेल्याला काव्य रस पिऊन [तहान भागत नाही]. वेदांच अध्ययन करून कुणीही घर वर काढलेलं नाही. हे गुण निरुपयोगी आहेत. संपत्ती मिळव बाबा.

१३७३. मालाकमण्डलू अधः करपद्मयुग्मे मध्यस्थपाणियुगुले डमरूत्रिशूले |

यस्य स्त उर्ध्वकरयोः शुभशङ्खचक्रे वन्दे तमत्रिवरदं भुजषट्कयुक्तम् ||

अर्थ

सहा भुजा असणाऱ्या; की ज्या खालच्या दोन करकमलात जपमाळ आणि कमंडलू आहे; मधल्या करद्वयात डमरू आणि त्रिशूल आहे आणि वरच्या हातात कल्याणकारक शंख आणि चक्र आहे, अश्या भगवान दत्तात्रेयाला मी नमस्कार करतो की  ज्याने अत्री ऋषींना वर दिला.

१३७२. उच्चैरेष तरुः फलं च विपुलं दृष्ट्वैव हृष्टः शुकः पक्वं शालिवनं विहाय जडधीस्तं नालिकेरं गतः |

तत्रारुह्य बुभुक्षितेन मनसा यत्नः कृतो भेदने आशा तस्य न केवलं विगलिता चञ्चूर्गता चूर्णताम्  ||

अर्थ

मूर्ख  पोपट "हे झाड खूप उंच आहे आणि फळ पण भरपूर लागल्यैत" असं पाहून पिकलेलं भाताच शेत सोडून देऊन 'त्या' नारळाच्या झाडाकडे गेला. त्यावर चढून भूकेजलेल्या वृत्तीने त्यानी [नारळ] फोडायचा प्रयत्न केला. त्याची आशाच फक्त नव्हे तर चोचीचा सुद्धा पार चुराडा झाला.

१३७१. चातक धूमसमूहं दृष्ट्वा मा धाव वारिधरबुद्ध्या |

इह हि भविष्यति भवतो नयनयुगादेव वारिणां पूरः ||


अर्थ

अरे चातका; धुरांचे लोट पाहून ढग आहेत अशा कल्पनेने धावत सुटू नको. [त्यामुळे पाणी तर मिळणार नाहीच पण] तुझ्या डोळ्यातून मात्र घळघळा अश्रू ओघळतील. [चातकान्योक्ती चातक = गरजू याचक; धुराचा लोट = कंजूष श्रीमंत.]