भाषासु मुख्या मधुरा दिव्या गीर्वाण भारती।
तस्यां हि काव्यं मधुरं तस्मादपि सुभाषितम्॥

Sunday, May 20, 2012

६७०. उपसर्गेण धात्वर्थो बलादन्यत्र नीयते |

प्रहाराहारसंहारविहारपरिहारवत् ||

अर्थ

उपसर्गामुळे [संस्कृत भाषेमध्ये क्रियापदाच्या अलीकडे लागतात असे २२ उपसर्ग आहेत.] धातूंचा अर्थ बळजबरीने दुसरीकडे नेला जातो [याच उदाहरण हृ {१प.} याचा अर्थ हरण करणे; पळवणे] त्याला प्र हा उपसर्ग लागला की प्रहार - घाव घालणे आ + हृ खाणे; सं+हृ -नाश करणे किंवा गोळा करणे; वि + हृ - हिंडणे; क्रीडा करणे; परि + हृ - [श्रम] परिहार असे धातूंचे अर्थ बदलतात.

No comments: